معرفی پل خواجو اصفهان 🌉| آدرس دقیق 📍+ تاریخچه 📚| معماری⚒️

پل خواجو یکی از پل‌های تاریخی و زیبای اصفهان است که در زمان خود به عنوان یکی از زیباترین پل‌های جهان شناخته می‌شد. قدم زدن بر روی این پل، به‌خصوص در هنگام غروب و اوایل شب، از لذت‌بخش‌ترین تفریحات برای گردشگران به شمار می‌رود. پل خواجو از برجسته ترین جاذبه های دیدنی اصفهان است و سفر به این شهر بدون دیدن آن ناقص می‌ماند. علاوه بر زیبایی بصری، این پل اسرار و شگفتی‌های بسیاری دارد که باعث می‌شود بسیاری از بازدیدکنندگان با دقت و تأمل بر روی آن قدم بگذارند و از تمام زوایای آن لذت ببرند. با ما همراه شوید تا بخشی از این زیبایی‌ها و جذابیت های پل خواجو را به شما نشان دهیم و تجربه‌ای بی‌نظیر از بازدید این پل تاریخی را برای شما فراهم کنیم.

پل خواجو اصفهان کجاست؟

پل خواجو بر روی رودخانه زاینده‌رود در شهر اصفهان قرار دارد و حدود ۱۸۰۰ متر با سی و سه پل (پل الله وردی خان) فاصله دارد. این پل در انتهای جنوبی خیابان چهارباغ خواجو و انتهای شرقی خیابان کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی واقع شده است.

📍مسیر دسترسی:
اگر قصد دارید با مترو به پل خواجو بروید، ایستگاه سی و سه پل نزدیک‌ترین ایستگاه مترو است. از این ایستگاه می‌توانید مسیر دو کیلومتری تا پل خواجو را پیاده طی کنید یا از تاکسی استفاده کنید.

معرفی پل خواجو اصفهان

پل خواجو اصفهان در شرق سی و سه پل قرار دارد و به‌واسطه استحکام، تقارن و سبک معماری خود، یکی از پل‌های منحصربه‌فرد ایران محسوب می‌شود. این پل در عصر صفوی به‌عنوان یکی از زیباترین پل‌های جهان شناخته می‌شد و به‌خاطر معماری برجسته و تزیینات کاشی‌کاری حیرت انگیز، از سایر پل‌های زاینده‌رود معروف‌تر است. پل تاریخی خواجو به‌عنوان یکی از جاذبه های دیدنی اصفهان، در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

تاریخچه پل خواجو اصفهان

شاه عباس دوم صفوی در سال ۱۰۶۰ هجری قمری دستور ساخت پل خواجو را بر روی بقایای پل حسن بیک از دوره تیموری صادر کرد. بر اساس روایات، شاه عباس دوم به منظور ایجاد راه ارتباطی بین محله خواجو و دروازه حسن آباد با تخت فولاد و راه شیراز، تصمیم به ساخت این پل گرفت. این پل علاوه بر نقش ارتباطی، به عنوان یک سد نیز عمل می‌کرد. شاه عباس برای اقامت کوتاه خود و خانواده‌اش، محلی به نام شاه‌نشین را در وسط پل در نظر گرفت. در طول تاریخ، علاوه بر عبور و مرور از روی زاینده رود، این پل برای تماشای مسابقات قایقرانی، تفریح و خوش‌گذرانی پادشاه و همراهانش مورد استفاده قرار می‌گرفت. کتیبه‌ای در بخش جنوبی پل وجود دارد که نشان می‌دهد پل خواجو در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۹۰ هجری قمری مرمت شده است.

علت نامگذاری پل خواجو اصفهان

پل خواجو را با نام‌های دیگری همچون بابا رکن‌الدین، گبرها، حسن‌آباد، شیراز و پل شاهی نیز می‌شناسند. نام‌گذاری آن به پل بابا رکن‌الدین به دلیل وجود بقعه بابا رکن‌الدین در تخت فولاد بوده است. همچنین، نزدیکی آن به محله خواجو باعث شده تا به پل خواجو معروف شود. در مقطعی از تاریخ، به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده اصفهان به شیراز، به آن پل شیراز نیز گفته می‌شد. از آنجا که گبرها برای رفتن به محله خود از این پل استفاده می‌کردند، این پل به نام پل گبرها نیز شناخته می‌شد. همچنین، محله خواجو در گذشته به نام حسن‌آباد معروف بود و به همین دلیل، این پل با نام پل حسن‌آباد نیز شناخته می‌شد. همان‌طور که گفته شد، شاه عباس دوم در سال ۱۰۶۰ هجری قمری دستور ساخت پل خواجو را صادر کرد و به همین دلیل، این پل به پل شاهی نیز معروف شده است.

📍بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد خمینی شهر اصفهان 🏙️| تاریخچه 📋| محله ها 🏕️| جاهای دیدنی⛰️ 

پل خواجو؛ شاهکار معماری صفوی و فراتر از یک پل

پل خواجو یکی از شاهکارهای معماری عصر صفویه است که بر اساس منابع معماری، عملکردی فراتر از یک پل ساده داشته و مشابه پل طبیعت تهران، مکانی برای توقف و لذت بردن از محیط اطراف بوده است. این پل با طول ۱۳۳ متر، عرض ۱۲ متر و معبر ۷٫۵ متر، با استفاده از مصالحی همچون آجر، ‌سنگ و ساروج ساخته شده است.

هماهنگی هیدرولیکی و سازه‌ای با بستر طبیعی

پل خواجو از نظر هیدرولیک و سازه‌ای کاملاً با بستر طبیعی زمین هماهنگ است. پی پل به عنوان سدی زیرزمینی در برابر دریاچه مخزن آب زیرزمینی اصفهان عمل می‌کند. این پل باعث افزایش سفره آب زیرزمینی در بالادست و عمل زهکشی برای بستر شهر در پایین‌دست می‌شود.

مهندسی بی‌نظیر و ساختار هوشمند

در ساخت این پل، زیر پایه‌ها به صورت سرتاسری شمع‌گذاری شده و پهنه‌ای غیرقابل نفوذ ایجاد کرده‌اند که داخل آن را با ساروج پر کرده‌اند. دهانه‌ها و کانال‌های عبوری طراحی شده‌اند تا انرژی ناشی از آب را کاهش داده و حوضچه‌ای زیبا شکل دهند. برخورد جریان های متقاطع آب باعث تشکیل حباب‌ها و افزایش اکسیژن آب می‌شود که محیطی مناسب برای پرورش ماهی فراهم می‌کند.

راه‌حل‌های مهندسی برای مشکلات آب اصفهان

مهندسان عصر صفوی با احداث پل خواجو و ایجاد تاسیسات تأخیرانداز و بندها، مشکل آب شهر اصفهان را حل کرده و با شست‌وشوی خاک و قابل کشت کردن زمین، به دوام و گسترش آبادانی کمک کردند. شکل نوک تیز پایه‌های پل در بالادست مانند آب‌شکن عمل کرده و فشار آب رودخانه را کاهش می‌دهد؛ در حالی که شکل پله‌ای پایه‌ها در پایین‌دست باعث می‌شود که در هنگام سیلاب، آب از روی پایه‌ها جریان پیدا کند و انرژی مخرب خود را از دست بدهد.

حفاظت از محیط زیست و طراحی بی نظیر

فضای سبز حاشیه رودخانه زاینده رود که به افزایش رطوبت هوای شهر کمک می‌کند و وجود کانال‌هایی که جریان عمودی آب در خاک را تضمین می‌کنند، نشان از هوش سرشار مهندسان صفوی دارد. آنها توانستند از سه بخش مهم محیط زیست یعنی زیر سطح زمین، سطح زمین و جو محافظت کنند.

گذرگاه زیبای پل خواجو

در بخش گذرگاه پل خواجو، طاق های آهنگ و گنبدهای عرقچین قرار دارند که از طاق های کهن ایرانی هستند و به باربری و پایداری بهتر پل کمک می‌کنند. طراحی پل خواجو از تقارن انعکاسی و تناسب بهره برده است؛ به‌طوری که تمامی جزئیات با ریتم و آهنگ منظمی تکرار شده و فضاهایی یکسان و هم اندازه با عملکرد یکسان ایجاد کرده اند که بسیار زیبا و چشم نواز است.

📍این مطلب را از دست ندهید: شهرستان شهرضا کجاست؟ 🌏| تاریخچه 🧾| آداب و رسوم 💃🏻| سوغات | جاهای دیدنی 

تفاوت پل خواجو و سی و سه پل

پل خواجو از سایر پل های اصفهان و به‌ویژه سی و سه پل متمایز است که این تفاوت‌ها شامل فضاهای معماری متنوع، تزیینات کاشی کاری و نقاشی و عملکرد پل به عنوان یک سد می‌شود.

سد بودن پل خواجو

یکی از ویژگی‌های برجسته پل خواجو، قابلیت سد بودن آن است که باعث ایجاد دریاچه ای در پشت پل می‌شود. این دریاچه نه تنها چشم اندازی زیبا خلق می‌کند، بلکه برای قایق سواری نیز کاربرد دارد. علاوه بر این، آب دریاچه در ماه‌های کم آب تابستان برای آبیاری زمین‌های کشاورزی در پایین دست استفاده می‌شود و به افزایش آب چاه‌های درون شهر و اطراف رودخانه کمک می‌کند.

عمارت شاه نشین

یکی دیگر از ویژگی‌های متمایز پل خواجو، وجود عمارت شاه نشین در وسط پل است. این عمارت مخصوص برای اقامت موقت خانواده سلطنتی شاه عباس صفوی ساخته شده و جلوه‌ای ویژه به پل می‌بخشد.

تفاوت در تعداد و طرح دهانه ها

تعداد و طرح دهانه‌های پل خواجو نیز تفاوت چشمگیری با سی و سه پل دارد. پل خواجو دارای ۲۴ دهانه است، در حالی که سی و سه پل دارای ۳۳ دهانه است. این تفاوت در تعداد و طراحی دهانه‌ها به زیبایی و کاربری خاص هر پل افزوده است.