کاخ چهل ستون اصفهان کجاست؟ 🛕| معرفی 🟠+ تاریخچه 📕| معماری ⚒️+ عکس

با یک پیمایش در کاخ چهل ستون اصفهان، به دنیایی از تاریخ و زیبایی‌های فراوان وارد می‌شوید. این شهر، خانه‌ی بی‌شماری از آثار تاریخی است که هر گردشگری را به خود جذب می‌کند. اما یکی از جواهرات برجسته این شهر، همین کاخ چهلستون است؛ یک باغ سرسبز و شهری که همچنان به عنوان نمادی از شکوه سلطنتی اینجا حضور دارد. از معماری آن گرفته تا فضای آرامش بخشش، هر زاویه‌ای از کاخ چهلستون داستانی از فرهنگ و تاریخ این سرزمین را برای شما روایت می‌کند.

بیشتر بخوانید: جاهای دیدنی اصفهان

کاخ چهل ستون کجاست؟

کاخ چهلستون واقع در قلب شهر اصفهان، در محله‌ی شرقی خیابان چهارباغ، خیابان سپه جنوبی، و غرب میدان نقش جهان است. این موقعیت مرکزی آن را به یک نقطه قوت برای گردشگران تبدیل کرده است، زیرا به راحتی قابل دسترسی است و از اینجا می‌توان به دیدن دیگر جاذبه‌های شهری اصفهان پرداخت.

مسیر دسترسی:
برای رسیدن به کاخ چهلستون، شما می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی یا خودروی شخصی استفاده کنید. ایستگاه متروی میدان امام حسین و ایستگاه اتوبوس میدان امام حسین تا این مقصد فاصله‌ی کمی دارند و می‌توانید این مسیر را با پیاده‌روی آسان طی کنید. اگر از خودروی شخصی استفاده می‌کنید، می‌توانید از پارکینگ‌های عمومی در خیابان‌های اطراف استفاده کنید. همچنین، اگر از سمت میدان نقش جهان به سمت کاخ می‌روید، می‌توانید با کمی پیاده‌روی به راحتی به مقصد برسید. از خیابان سپه به سمت دروازه دولت حرکت کنید و در تقاطع با خیابان استانداری به سمت چپ بپیچید. کمی بعد، کاخ موزه چهلستون را خواهید دید.

معرفی کاخ چهل ستون

باغ چهلستون، یکی از نمونه‌های باقی‌مانده از دوران صفوی در اصفهان است و با نام باغ موزه چهلستون هم شناخته می‌شود. در واقع، این باغ بخشی از باغ جهان‌ نما است که شاه عباس اول با احداث کوشکی در میان آن، هسته نخستین کاخ چهلستون را ایجاد کرد. این تجربه تاریخی همچنان یکی از جاذبه‌های برجسته و محبوب اصفهان محسوب می‌شود. باغ چهلستون در میان باغ‌های شهری شکل گرفته و از سایر باغ‌ها به‌راحتی دسترسی‌پذیر است. این باغها که در امتداد چهارباغ ایجاد شده‌اند، اساسی از زیرساخت‌های اصفهان در دوران صفوی را تشکیل می‌دهند و نقش باغ چهلستون در این شبکه بسیار مهم است.

باغ چهلستون دارای سه در ورودی است که در گذشته، در جهت شرقی آن قرار داشت. پس از ورود، شما به استخر بزرگ در جلوی عمارت خواهید رسید و به‌ترتیب به خود عمارت و کاخ اصلی خواهید رسید. محور اصلی باغ با درختانی در دو طرف به‌سوی کاخ اصلی اشاره می‌کند. باغ چهلستون دارای شیب بسیار کمی است که به جریان آب در جوی‌ها کمک می‌کند. آب باغ در گذشته از یک شاخه از مادی “فدن” تأمین می‌شد و پس از طی مسافتی، وارد میدان نقش جهان می‌شد. در حال حاضر، آب باغ از یک چاه عمیق تأمین می‌شود. پوشش گیاهی باغ چهلستون شامل درختانی مانند کاج ایرانی، نارون، افرا سیاه، چنار و عرعر است.

در باغچه‌های اطراف کاخ، گل‌های فصلی کاشته شده‌اند که در جنوب باغ در گلخانه پرورش داده می‌شوند. مساحت کاخ ۲۱۲۰ متر مربع است و بنای عمارت یک متر از سطح باغ بلندتر است. باغ چهلستون در بستر شهری خود با دیوارهایی از محیط پیرامون جدا شده و ارتباط آن با سایر عناصر شهری محدود شده است. در گذشته، ارتباط بین عناصر شهری از جمله میدان نقش جهان و سایر بناهای عمومی از اهمیت زیادی برخوردار بود. این ارتباط با فضاهای کوچک سرپوشیده مانند ورودی‌ها و ملحقات ایجاد می‌شد.

تاریخچه کاخ چهل ستون

باغ چهلستون در اصفهان نمونه‌ای از باغ‌های سلطنتی دوران صفوی است. اطلاعات موجود نشان می‌دهد که تاریخ ساختمان چهلستون تا سال 1327 خورشیدی، به دلیل کمبود اطلاعات، مبهم بود. در همان سال، دو کتیبه از زیر گچ در تالار کاخ کشیده شده که یکی از آنها به شاه عباس دوم اشاره دارد و سال پایان ساخت ساختمان را 1057هجری قمری مشخص می‌کند. کتیبه دیگر از تعمیرات زمان شاه سلطان حسین حکایت می‌کند. باغ‌هایی که پس از انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت در زمان شاه عباس اول احداث شدند، از جمله اصول طراحی شهر اصفهان بودند. این باغ‌ها شامل باغ خرگاه، باغ بلبل، باغ هشت بهشت، باغ فتح‌آباد، باغ کاج، باغ نسترن، باغ خلعت، و باغ انگورستان بودند.

امروزه، بخش زیادی از این باغ‌ها از بین رفته‌اند و تنها باغ‌های هشت بهشت و چهلستون باقی مانده‌اند. با انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت و گسترش شهر به سمت جنوب، شیخ بهایی به ساختن کاخ‌های شاهی پرداخت و انتخاب فضای وسیع دولت‌خانه حکایت از استعداد او دارد. این مجموعه کاخ‌ها با کاخ عالی‌قاپو شروع شد و تا میدان اصلی و مرکزی چهارباغ عباسی ادامه یافت. در این محوطه بزرگ، کاخ‌ها و عماراتی مانند تالار اشرف، جبه‌خانه، رکیب‌خانه، کشیک‌خانه، تالار طویله، کاخ هشت‌بهشت، و توحید‌خانه ساخته شدند. باغ چهلستون نیز به‌عنوان یک باغ سلطنتی با ساختمان به شکل کلاه‌فرنگی و اتاق‌های کوچک در اطرافش شناخته می‌شود. این باغ در دوران شاهان صفوی برای پذیرایی از مهمانان در مراسم‌ها و جشن‌ها استفاده می‌شد.

پس از شروع سلطنت شاه عباس دوم، این باغ توسعه یافت و تالارها و ایوان‌هایی به آن افزوده شد. تالارهای بزرگ و ایوان‌های سرسرای پادشاهی جزء اضافاتی بودند که در دوران حکومت شاه عباس دوم به باغ چهلستون اضافه شدند. این کاخ در سال 1056 هجری قمری با حضور شاه عباس دوم و سفیران کشورهای خارجی افتتاح شد. بر اساس اطلاعات موجود و شعرای دوران صفوی، سال اتمام ساخت کاخ چهلستون در زمان حکومت شاه عباس دوم بوده است. در دوازدهمین سال حکومت شاه سلطان حسین، این کاخ دچار حریق شد و سپس تعمیراتی در آن صورت گرفت.

بیشتر بخوانید: مسجد امام اصفهان

نامگذاری چهل ستون

ایوان اصلی کاخ چهلستون بر بیست ستون استوار است. بسیاری از محققان بر این باورند که نام “چهلستون” از انعکاس بیست ستون این ایوان بر روی استخر زیبا و بزرگ عمارت گرفته شده است. همچنین، در ادب فارسی، عدد ۴۰ نماد تعداد و کثرت است، که این ممکن است دلیل دیگری برای نام‌گذاری چهلستون باشد.

معماری چهل ستون

کاخ چهلستون در اصفهان یک ترکیب هنری از معماری چینی، ایرانی و فرنگی را به نمایش می‌گذارد. این بنا شامل یک ایوان اصلی (بزرگ) است که به طول ۳۸ متر، عرض ۱۷ متر و ارتفاع ۱۴ متر ساخته شده و به سمت شرق قرار دارد. ستون‌های این ایوان از جنس چوب چنار و کاج با هشت ضلع شکل هستند و بر روی چهار شیرسنگی وسطی قرار دارند. علاوه بر زیبایی، استخر کاخ به طراوت هوای محیط کمک می‌کند. در چهار طرف این استخر، مجسمه‌هایی قرار دارند که اصالتاً به عمارت چهلستون تعلق ندارند و در زمان تخریب قصر به اینجا منتقل شده‌اند. متأسفانه، در اواخر دوران صفوی، این عمارت به دلیل آتش سوزی شدید قسمت‌هایی از آن سوخت. اما آثاری مانند سر در مسجد قطبیه، سردرهای زاویه درب کوشک، و بخش‌هایی از مسجد درب جوباره و مسجد آقاسی، همچنان بر روی دیوارهای ضلع غربی و جنوبی باغ حفظ شده‌اند.

ساختمان عمارت

ایوان کاخ چهلستون از دو بخش تشکیل شده است؛ بخشی که بر ۱۸ ستون چوبی و رفیع استوار است و دارای چهارستون مرکزی است که روی چهار شیرسنگی قرار دارد. در گذشته، این چهار شیر آب فواره می‌کرد و به حوض مرمری تالار می‌ریخت. بخش دیگر که کمی بلندتر است، سردر ورودی تالار را تشکیل می‌دهد و در برخی منابع به آن تالار آینه هم اشاره شده است. این بخش بر دو ستون قرار دارد و کاملاً مزین به آینه‌کاری وسیع و پرکاری است، که در آن آینه‌های ریز و خوش‌نقش به صورت معرق در کنار آینه‌های قدی و خشتی استفاده شده‌اند. سقف تالار از قاب‌های چوبی به شکل‌های هندسی مختلف ساخته شده است. تصویر حوض مرمری وسط ایوان در تزئینات سقف قابل مشاهده است.

این تزئینات شباهت زیادی به ایوان عالی قاپو دارد. در کل، در عمارت تاریخی چهلستون، نقوش ترکیبی دیوارها و سقف تالار، به همراه خطوط اصلی تقسیمات بنا که در قالب‌های زیبای لچک و ترنج قرار گرفته‌اند و تزیینات متنوعی از نقاشی و کاشی‌کاری، این بنا را به یکی از بهترین نمونه‌های معماری دوره صفوی تبدیل کرده است. در حال حاضر، عمارت چهلستون به عنوان یک باغ موزه‌ای فعالیت می‌کند که سالن مرکزی آن مکان نمایش برخی از آثار هنری ایران در دوره‌های مختلف است.

بیشتر بخوانید: سی و سه پل کجاست؟

نقاشی های عمارت چهل ستون

تالار مرکزی کاخ، که برای مهمانان خارجی و شخصیت‌های مهم از کشورهای دیگر تعبیه شده بود، حاوی نقاشی‌هایی است که وقایع تاریخی از دوران‌های مختلف را به تصویر می‌کشند. این سالن با شکوه گنبدی منقوش استوار است که با لچک‌های رنگارنگ و طرح‌های طلايی و شفاف، به عنوان یکی از شاهکارهای هنری آن دوران شناخته می‌شود. نقاشی‌های موجود در تالار مرکزی کاخ، که برخی از آن‌ها در دوران قاجار نقاشی شده‌اند، واقعیت‌های پذیرایی از شاهان عباس اول و دوم، شاه طهماسب از امرای ترکستان، همایون هندی و جنگ شاه اسماعیل اول با ازبکان را به تصویر می‌کشند. دو تصویر دیگر، یکی در ورودی تالار و دیگری مقابل آن، جنگ چالدران در دوران شاه اسماعیل اول و جنگ کرنال در زمان نادر شاه افشار را نمایش می‌دهند.

این دو تصویر در اوایل دوران قاجاریه نقاشی شده‌اند. در دو طرف تالار ستون‌دار، اتاق‌هایی وجود دارند که در حال حاضر برای نمایشگاه‌های فصلی استفاده می‌شوند و دارای نقاشی‌هایی هستند که برخی از آن‌ها به عنوان شاهکارهای هنری شناخته می‌شوند. بیشتر این نقاشی‌ها در دوران حکومت ظل‌السلطان زیر لایه‌ای از گچ پنهان بودند که با کمک کارشناسان و متخصصان از زیر گچ بیرون آمده و مرمت شده‌اند. در دو طرف سالن مرکزی عمارت چهلستون، تصاویری از سفرا و اروپایی‌هایی که در آن دوران در اصفهان بودند، نقاشی شده است. این تصاویر توسط دو نقاش هلندی به نام‌های آنژل و لوکار ایجاد شده‌اند. همچنین تصویری از شاه عباس اول با تاج خاص و مینیاتورهای دیگری در اتاق گنجینه قرار دارد و تابلوهای بزرگ نقاشی از پادشاهان صفوی در تالار پادشاهی به نمایش گذاشته شده‌اند.

بهترین زمان بازدید از کاخ چهل ستون

بهار، به‌ویژه در ماه اردیبهشت، بهترین زمان برای بازدید از کاخ چهلستون است؛ زیرا در این فصل علاوه بر لطافت هوا، باغ‌های زیبا و شاداب تازه‌ترین خوشه‌های گل‌ها و نسیمی معطر را ارائه می‌دهند. همچنین، عصرهای تابستان نیز به‌دلیل خنکی هوا، بازدید از این مکان را برای گردشگران دلپذیرتر می‌سازد. اگر قصد عکاسی دارید، بهتر است از ساعت ۹ تا ۱۱ صبح به دلیل قرارگیری مناسب خورشید برای گرفتن عکس‌های زیبا استفاده کنید. همچنین در شب‌ها، نورپردازی زیبا و منحصربه‌فرد کاخ چهلستون را به تجربه‌ای شگفت‌انگیز تبدیل می‌کند. کاخ چهلستون همه روزه، به جز روزهای تاسوعا و عاشورا، رحلت پیامبر اسلام (ص)، امام خمینی (ره)، و شهادت امام جعفر صادق (ع) و حضرت علی (ع) برای بازدید عمومی باز است. ساعات بازدید از کاخ چهلستون از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر است. هزینه بلیط برای گردشگران داخلی پنج هزار تومان و برای گردشگران خارجی پنجاه هزار تومان می‌باشد.